Wstrząs anafilaktyczny to nagła i ciężka reakcja alergiczna, która stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Objawy wstrząsu anafilaktycznego rozwijają się szybko, często w ciągu kilku minut do kilku godzin po kontakcie z alergenem, takim jak pokarm, lek, ukąszenie owada, lateks czy inne substancje. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów wstrząsu anafilaktycznego i natychmiastowe działanie, aby zapobiec poważnym powikłaniom i uratować życie pacjenta.

Pierwsze objawy wstrząsu anafilaktycznego często obejmują świąd, zaczerwienienie i pokrzywkę, czyli swędzące, czerwone bąble na skórze. Te skórne objawy mogą występować na całym ciele lub w jednym miejscu. Równocześnie mogą pojawić się obrzęki, szczególnie w okolicach twarzy, warg, języka i gardła, co prowadzi do trudności w oddychaniu i przełykaniu. Obrzęk krtani może szybko postępować, powodując zamknięcie dróg oddechowych i grożąc uduszeniem.

Do objawów oddechowych należą świszczący oddech, duszność, uczucie ucisku w klatce piersiowej oraz kaszel. Mogą one wynikać z obrzęku dróg oddechowych i skurczu oskrzeli. Pacjenci mogą mieć trudności z oddychaniem, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Kolejnym symptomem wstrząsu anafilaktycznego są objawy ze strony układu krążenia. Pacjenci mogą doświadczać nagłego spadku ciśnienia krwi, co prowadzi do zawrotów głowy, osłabienia, omdlenia i uczucia zimna. Szybkie bicie serca (tachykardia) lub nieregularny rytm serca mogą również wystąpić. Nagły spadek ciśnienia krwi jest poważnym objawem, który może prowadzić do wstrząsu i zapaści krążeniowej.

Ze strony przewodu pokarmowego mogą wystąpić nudności, wymioty, bóle brzucha i biegunka. Te objawy mogą towarzyszyć innym symptomom lub pojawić się jako pierwsze, zwłaszcza po spożyciu alergenu pokarmowego. W niektórych przypadkach może dojść do bólu brzucha o dużym nasileniu, co może być mylone z innymi schorzeniami.

Wstrząs anafilaktyczny może również objawiać się uczuciem niepokoju, dezorientacji, paniki oraz strachu przed śmiercią. Pacjenci mogą mieć uczucie nadchodzącego zagrożenia i często zgłaszają, że czują się wyjątkowo źle.

W najcięższych przypadkach może dojść do utraty przytomności i zatrzymania krążenia, co wymaga natychmiastowej resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO). Kluczowe jest jak najszybsze podanie adrenaliny, która jest lekiem ratującym życie. Adrenalina działa poprzez skurcz naczyń krwionośnych, zwiększenie ciśnienia krwi oraz rozluźnienie mięśni oskrzeli, co umożliwia lepsze oddychanie.